Là thủ đô của cả nước, Hà Nội có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch đêm, tuy nhiên du lịch chất lượng cao chưa thực sự phát triển, việc phát triển kinh tế đêm vẫn còn nhiêu rào cản, doanh nghiệp đủ năng lực phát triển kinh tế đêm còn ít, do vậy sản phẩm du lịch đêm ở Hà Nội còn hạn chế
Bối cảnh và tiềm năng du lịch đêm tại Hà Nội
Hà Nội, với bề dày lịch sử hàng ngàn năm, sở hữu nhiều lợi thế để phát triển các sản phẩm du lịch đêm. Thành phố không chỉ là trung tâm chính trị, văn hóa mà còn là điểm đến hấp dẫn với di sản, ẩm thực và không gian sống động về đêm.
Hiện nay, trong bối cảnh ngành du lịch toàn cầu phục hồi sau đại dịch, phát triển du lịch đêm được coi là chiến lược giúp nâng cao giá trị kinh tế, mở rộng dịch vụ, và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách trong nước và quốc tế. Theo định hướng phát triển của Sở Du lịch thành phố, Hà Nội đang chú trọng vào khai thác các sản phẩm văn hóa, giải trí, mua sắm và trải nghiệm ẩm thực vào buổi tối nhằm tăng thời gian lưu trú của du khách. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao, cần phân tích kỹ lưỡng những lợi thế và thách thức của mô hình này.
Các lợi thế của Hà Nội trong phát triển du lịch đêm
- Di sản văn hóa và lịch sử phong phú
Hà Nội sở hữu nhiều di tích lịch sử nổi tiếng như Hồ Gươm, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hoàng thành Thăng Long, cùng hệ thống các làng nghề truyền thống. Những địa điểm này có thể được “hồi sinh” vào ban đêm qua các chương trình trình diễn ánh sáng, âm nhạc hoặc các tour tham quan đêm mang tính tương tác. Trên thực tế, tour đêm Hoàng thành Thăng Long với tên gọi “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long” được triển khai từ năm 2023 đến nay khá thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.Tour “Đêm thiêng liêng” ở nhà tù Hỏa Lò tạo sự đột phá về ý tưởng rất hấp dẫn đối với du khách.
- Không gian phố cổ và hồ Tây
Khu vực phố cổ với kiến trúc đặc trưng và chợ đêm Đồng Xuân là điểm nhấn nổi bật để khai thác du lịch đêm. Bên cạnh đó, khu vực hồ Tây có tiềm năng phát triển các dịch vụ du thuyền, nghe nhạc trên thuyền hoặc các lễ hội âm nhạc ngoài trời. Khu vực Tạ Hiện những năm gần đây đã là điểm đến được yêu thích người dân địa phương và du khách.
- Ẩm thực đường phố đa dạng
Hà Nội được mệnh danh là “thiên đường ẩm thực” với các món ăn đặc sản như phở, bún chả, bánh cuốn, cà phê trứng. Việc tổ chức các lễ hội ẩm thực đêm hoặc không gian thưởng thức ẩm thực mở sẽ là yếu tố thu hút du khách.
- Sự phát triển của hạ tầng dịch vụ
Các khách sạn, homestay, và dịch vụ vận chuyển tại Hà Nội hiện đã có sự phát triển mạnh mẽ, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu lưu trú và di chuyển về đêm của du khách. Khoảng 5 năm gần đây, các khách sạn lớn tại khu vực phố cổ và Hồ Tây còn chủ động đa dạng sản phẩm, dịch vụ với việc mở nhà hàng, quán bar trên tầng thượng của khách sạn. Mở ra một mô hình kinh doanh mới đặc biệt phù hợp về đêm dành cho du khách.
- Hệ thống cơ sở hạ tầng, vui chơi giải trí phát triển
Là thủ đô cũng đồng thời là thành phố lớn vì thế cơ sở hạ tầng vui chơi giải trí ở Hà Nội tương đối đa dạng và phát triển. Hầu hết các quận nội thành đều có trung tâm thương mại lớn, hệ thống rạp chiếu phim hiện đại, các cơ sở spa, massage phát triển mạnh với nhiều mô hình từ bình dân tới cao cấp đáp ứng nhiều đối tượng khách.
Những thách thức trong việc phát triển du lịch đêm tại Hà Nội
- Hạn chế về cơ sở hạ tầng ban đêm
Một số tuyến phố vẫn thiếu hệ thống chiếu sáng, bãi đỗ xe và các cơ sở dịch vụ phù hợp với du lịch đêm. Điều này ảnh hưởng đến sự an toàn và trải nghiệm của du khách.
- Chính sách quản lý và khung giờ hoạt động
Hiện nay, nhiều hoạt động kinh doanh ở Hà Nội bị giới hạn về thời gian, đặc biệt là sau 12 giờ đêm. Việc nới lỏng khung giờ hoạt động sẽ tạo cơ hội thúc đẩy du lịch đêm, tuy nhiên đây không phải là việc dễ thực hiện bởi đi kèm với việc nới lỏng khung giờ, chính quyền phải đảm bảo được các biện pháp kiểm soát an ninh và trật tự. Ngoài ra, việc nới lỏng giờ hoạt động còn ảnh hưởng tới sinh hoạt của người dân do vậy để tìm được giải pháp thỏa đáng thích hợp cũng là một thách thức lớn.
– Cạnh tranh với các thành phố khác
So với TP.Hồ Chí Minh hay Đà Nẵng, các sản phẩm du lịch đêm tại Hà Nội vẫn chưa thực sự đa dạng. Hà Nội cần tìm ra điểm khác biệt để cạnh tranh, chẳng hạn như có thể tập trung vào các giá trị văn hóa độc đáo.
– Tâm lý e ngại của người dân
Nhiều người dân Hà Nội vẫn chưa quen với lối sống sôi động về đêm. Điều này có thể dẫn đến phản ứng tiêu cực khi các hoạt động du lịch đêm được triển khai ở những khu vực dân cư đông đúc. Ngoài tâm lý e ngại thì các hoạt động đêm cũng ảnh hưởng tới sinh hoạt của cư dân như gây tiếng ồn, tăng nguy cơ mất an ninh trật tự.
Đề xuất giải pháp phát triển du lịch đêm tại Hà Nội
Để phát triển du lịch đêm ở Hà Nội có thể tập trung nghiên cứu, thực hiện một số giải pháp như sau:
- Xây dựng các tuyến du lịch đêm chuyên biệt
Như một số tour đã thực hiện thành công thời gian qua “Đêm thiêng liêng” tại nhà tù Hỏa Lò, “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” tại di sản Hoàng Thành Thăng Long, Hà Nội có thể nghiên cứu xây dựng thêm một số tour khác, tập trung vào thế mạnh văn hóa để thu hút du khách. Phát triển tour đi bộ khám phá văn hóa và lịch sử khu phố cổ.
- Đẩy mạnh các sự kiện văn hóa và nghệ thuật
Tổ chức các buổi biểu diễn âm nhạc truyền thống như ca trù, chèo, tuồng trong không gian phố cổ hoặc các khu vực công cộng như hồ Hoàn Kiếm. Phát triển các lễ hội ánh sáng hoặc chợ đêm chuyên biệt theo chủ đề.
- Hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh
Chính quyền cần ban hành chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các sản phẩm du lịch đêm, đồng thời hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ. Hỗ trợ có thể thực hiện qua nhiều hình thức như quảng bá miễn phí trên các trang thông tin, ứng dụng về du lịch của thành phố. Giảm thuế đối với các cá nhân, tổ chức đầu tư sản phẩm đêm ở lĩnh vực nghệ thuật truyền thống. Hỗ trợ các lớp tập huấn tiếng anh cơ bản cho người dân địa phương những nơi tập trung nhiều cơ sở kinh doanh phục vụ du lịch đêm.
- Tăng cường truyền thông và quảng bá
Sử dụng các nền tảng mạng xã hội, video quảng bá để giới thiệu trải nghiệm du lịch đêm tại Hà Nội. Phối hợp với các công ty lữ hành quốc tế để thiết kế các tour du lịch đêm dành riêng cho du khách nước ngoài.
- Đảm bảo an ninh và an toàn
Tăng cường lực lượng an ninh, lắp đặt camera giám sát tại các điểm du lịch chính. Nâng cao ý thức cộng đồng về việc giữ gìn trật tự, văn minh trong các hoạt động về đêm.
- Quy hoạch các địa điểm, tuyến phố cho hoạt động du lịch đêm
Du lịch đêm nên được quy hoạch bài bản, đặc biệt cần quy định rõ vị trí, khu vực được phép triển khai mô hình này. Hà Nội là thành phố lớn, đông dân, nếu hoạt động đêm triển khai rộng khắp sẽ ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của người dân vì vậy chỉ nên quy hoạch cho phép tổ chức, kinh doanh cung cấp các sản phẩm này ở một số điểm đảm bảo được nhiều yếu tố hài hòa về lợi ích của cả cư dân bản địa, doanh nghiệp, cơ quản quản lý và du khách.
Du lịch đêm là cơ hội lớn để Hà Nội khai thác tiềm năng kinh tế và khẳng định thương hiệu du lịch văn hóa của mình. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, thành phố cần có chiến lược rõ ràng, vừa bảo tồn giá trị truyền thống, vừa đổi mới sáng tạo nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Khi các sản phẩm du lịch đêm được triển khai bài bản, Hà Nội không chỉ trở thành điểm đến hấp dẫn vào ban ngày mà còn là “thành phố không ngủ” với những trải nghiệm đáng nhớ về để khách du lịch trong và ngoài nước ưu tiên khi lựa chọn.
NLH