Du lịch sự là một trong những loại hình du lịch phát triển nhanh nhất, các quốc gia và thành phố lớn trên thế giới đã đầu tư mạnh mẽ để phát triển dòng sản phẩm này.
Du lịch sự kiện (MICE – Meetings, Incentives, Conferences, Exhibitions) là một trong những loại hình du lịch phát triển nhanh nhất và có tiềm năng kinh tế lớn trên toàn cầu. Các quốc gia và thành phố lớn trên thế giới đã đầu tư mạnh mẽ để phát triển lĩnh vực này, mang lại doanh thu lớn, cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao hình ảnh quốc gia
Du lịch sự kiện trên thế giới: Xu hướng và tiềm năng
Theo báo cáo năm 2023 của Allied Market Research, quy mô thị trường du lịch sự kiện toàn cầu đạt khoảng 1.135 tỷ USD vào năm 2022 và dự kiến đạt 2.194 tỷ USD vào năm 2031, với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) khoảng 7.3% giai đoạn 2023–2031. Theo đó, loại hình du lịch sự kiện đóng góp 25% tổng doanh thu du lịch toàn cầu, bao gồm các sự kiện thể thao, hội nghị, triển lãm, và lễ hội. 40% du khách quốc tế tham gia ít nhất một sự kiện trong chuyến đi của họ.
Những thị trường lớn và thành công trên thế giới của loại hình du lịch này có thể kể đến như Mỹ, Pháp, Đức, Singapore. Theo đó, Mỹ dẫn đầu về tổ chức các sự kiện kinh doanh và thể thao với hơn 10.000 sự kiện lớn mỗi năm, đặc biệt tại các thành phố lớn như Las Vegas, New York và Chicago. Las Vegas nổi bật với hàng ngàn hội nghị, triển lãm quốc tế mỗi năm, thu hút hàng triệu du khách và mang lại doanh thu hơn 10 tỷ USD từ du lịch sự kiện trong năm 2022.
Châu Âu chiếm hơn 30% thị phần toàn cầu nhờ các lễ hội văn hóa, sự kiện âm nhạc và hội nghị, phổ biến nhất là thành phố như Paris, Barcelona, Frankfurt, và London là trung tâm của các hội nghị quốc tế, triển lãm nghệ thuật, và sự kiện thể thao. Paris là điểm đến số 1 thế giới về số lượng hội nghị quốc tế (theo UIA – Union of International Associations), với hơn 1.000 sự kiện mỗi năm.
Châu Á – Thái Bình Dương đang nổi lên với các sự kiện lớn như Olympic Tokyo 2020, Expo 2020 Dubai, và các lễ hội tại Thái Lan, Nhật Bản., Singapore và Hồng Kôngc cũng là những trung tâm lớn về MICE nhờ hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, chính sách hỗ trợ và vị trí địa lý thuận lợi. Singapore tổ chức hơn 160 sự kiện quốc tế lớn mỗi năm, mang lại doanh thu gần 4 tỷ USD vào năm 2023.
Các loại hình du lịch sự kiện chính
Các loại hình du lịch sự kiện chính hiện nay có thể kế đến gồm Hội nghị và triển lãm, thu hút các ngành công nghiệp chuyên môn cao như công nghệ, y tế, tài chính. Sự kiện thể thao với các giải đấu lớn như Olympics, FIFA World Cup mang lại lợi nhuận khổng lồ. Lễ hội văn hóa và âm nhạc như các lễ hội đã có thương hiệu toàn cầu Coachella (Hoa Kỳ), Oktoberfest (Đức), Carnival Rio (Brazil).
Trong đó, sự kiện thể thao là một trong những động lực lớn nhất thúc đẩy du lịch toàn cầu với các giải đấu lớn, tầm vóc quốc tế như FIFA World Cup Qatar 2022, Thế vận hội Tokyo 2020… FIFA World Cup Qatar 2022 đã thu hút hơn 3.4 triệu khán giả tham dự trực tiếp tại sân vận động. Góp phần mang lại doanh thu khoảng 17 tỷ USD cho nền kinh tế Qatar. Thế vận hội Tokyo 2020 dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, sự kiện vẫn thu hút hơn 250.000 khách quốc tế và mang lại doanh thu hơn 15 tỷ USD từ du lịch và quảng bá. Giải Super Bowl hàng năm tại Mỹ đã thu hút khoảng 150.000 khách du lịch đến thành phố đăng cai, mang lại doanh thu khoảng 500 triệu USD từ dịch vụ ăn uống, lưu trú và giải trí.
Các lễ hội văn hóa nổi bật không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa mà còn thúc đẩy sự tăng trưởng nhanh của du lịch quốc tế. Phải kể đến như lễ hội Carnival Rio de Janeiro (Brazil) thu hút khoảng hơn 2 triệu du khách mỗi năm. Mang lại doanh thu khoảng 725 triệu USD chỉ trong một tuần lễ. Lễ hội Glastonbury (Anh) thu hút khoảng 210.000 người tham dự mỗi năm. Doanh thu trực tiếp từ vé bán ra đạt hơn 50 triệu USD, chưa kể đóng góp vào ngành dịch vụ. Mỗi năm vào dịp lễ hội Diwali Festival, ượng khách du lịch quốc tế đến Ấn Độ trong dịp lễ hội tăng khoảng 30% .
Các lễ hội âm nhạc hiện đại đang ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn mang lại nguồn thu khổng lồ cho các quốc gia đăng cai. Năm 2023, sự kiện âm nhạc Coachella (Mỹ) thu hút 250.000 người tham gia với tổng doanh thu hơn 100 triệu USD. Tomorrowland (Bỉ) mang đến cho ngành du lịch hơn 400.000 khán giả từ 200 quốc gia, mang lại doanh thu hơn 150 triệu USD cho nền kinh tế địa phương.
Hội nghị và triển lãm đóng vai trò quan trọng trong ngành du lịch sự kiện. Triển lãm CES (Consumer Electronics Show) tại Las Vegas (Mỹ) thu hút hơn 175.000 khách từ 150 quốc gia, đóng góp hơn 300 triệu USD vào ngành du lịch và dịch vụ của thành phố. Hội nghị COP26 (Scotland) đã đón tiếp 25.000 đại biểu quốc tế, tạo ra khoảng 100 triệu USD doanh thu du lịch cho Glasgow.
Những yếu tố tạo nên thành công
Những yếu tố tạo nên thành công của du lịch sự kiện, đầu tiên phải kể đến đó là cơ sở hạ tầng dịch vụ. Muốn phát triển dòng sản phẩm này thì cơ sở hạ tầng là yếu tố tiên quyết. Đấy cũng là lý do vì sao loại hình này thường phát triển ở các thành phố lớn. Những điểm đến như Dubai (World Trade Center) hay London (ExCeL) nổi bật với các trung tâm hội nghị lớn, trang bị công nghệ tiên tiến. Hệ thống khách sạn cao cấp, sác chuỗi khách sạn lớn thường gắn liền với dịch vụ hội nghị, như Marriott, Hilton, hay InterContinental.
Chính sách hỗ trợ và xúc tiến cũng là yếu tố quan trọng, chính phủ các nước thường có các chương trình xúc tiến du lịch MICE, như miễn visa, giảm thuế, hoặc hỗ trợ tài chính cho các nhà tổ chức sự kiện. Singapore có chương trình “In Singapore Incentives & Rewards” (INSPIRE), hỗ trợ doanh nghiệp tổ chức hội nghị.
Ngoài ra thì sự sáng tạo và đổi mới cũng đóng góp vào thành công của loại hình này bởi các sự kiện không chỉ là nơi gặp gỡ, mà còn là nơi tạo ra trải nghiệm độc đáo. Điển hình này có thể thấy ở CES tại Las Vegas, đây không chỉ là triển lãm công nghệ, mà còn là sự kiện ra mắt sản phẩm mang tính cách mạng.
Những lợi ích đến từ du lịch sự kiện
Doanh thu trực tiếp gồm vé tham dự các sự kiện. Đây là nguồn thu lớn đặc biệt tại các sự kiện thể thao, âm nhạc…Các sự kiện lớn như FIFA World Cup có thể mang lại doanh thu hàng tỷ USD chỉ từ vé. Các concert của những ca sĩ, nhóm nhạc nổi tiếng như Taylor Swift, BLACKPINK thu được hàng triệu đô tiền bán vé. Các thành phố tổ chức sự kiện thường đạt công suất phòng khách sạn 95-100% trong thời gian diễn ra sự kiện, với giá phòng tăng từ 30-50%.
Doanh thu gián tiếp gồm dịch vụ ăn uống, vận chuyển. Tại Thế vận hội Tokyo 2020, các nhà hàng, quán ăn, và dịch vụ taxi ghi nhận mức tăng doanh thu từ 50-70% trong thời gian diễn ra sự kiện.
Các sự kiện lớn còn giúp ngành du lịch quảng cáo được hình ảnh dài hạn bởi trước và sau khi diễn ra sự kiện, thành phố nơi diễn ra sự kiện thường xuyên được báo chí, truyền thống nhắc đến. Olympic London 2012 giúp tăng 20% lượng khách du lịch quốc tế đến Anh trong 5 năm sau sự kiện.
Hiệu ứng xã hội và văn hóa, các quốc gia, thành phố diễn ra sự kiện thường tăng cường quảng bá văn hóa và bản sắc quốc gia, từ đó giới thiệu nét đẹp văn hóa đặc trưng của điểm đến qua nhiều kênh truyền thông. Ngoài ra việc tổ chức các sự kiện lớn tăng ý thức đầu tư cơ sở hạ tầng, cải thiện hình ảnh điểm đến của chính quyền và ý thức giữ gìn môi trường chung của người dân.
Tiềm năng phát triển du lịch sự kiện
Theo dự báo của Tổ chức Du lịch Thế giới, đến năm 2025, doanh thu từ du lịch MICE thế giới sẽ đạt khoảng 1.400 tỷ USD, trong đó tập trung lớn ở khu vực châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương. Thị trường mới nổi tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương có nhiều lợi thế bởi dân số trẻ và chi tiêu cao, khu vực này đang trở thành trung tâm tổ chức sự kiện hàng đầu. Hàn Quốc và Nhật Bản dẫn đầu về tổ chức các sự kiện eSports, thu hút hàng trăm nghìn khách mỗi năm. Tại Thái Lan, MICE Industry là tên gọi do giới chức nước này đặt ra trong quá trình phát triển dịch vụ du lịch này suốt những năm qua. Họ đặt như vậy để phân biệt với các ngành có những điểm tương đồng như Event Industry (công nghiệp sự kiện) của Mỹ hay Meeting Industry (công nghiệp hội họp) của châu Âu. Với phương châm tạo thuận lợi tối đa cho du khách từ lúc đặt chân tới đến lúc rời khỏi Thái Lan, “hệ sinh thái MICE” quần tụ quanh các trung tâm tổ chức sự kiện lớn, các khách sạn, resort 5 sao tại Bangkok, Pattaya và những vùng ngoại vi cách thủ đô trong bán kính 2 – 3 giờ di chuyển xe hơi.
Sự phát triển của công nghệ cũng đang góp phần vào tiềm năng phát triển của du lịch sự kiện. Công nghệ thực tế ảo (VR) và truyền phát trực tiếp (livestream) đang mở rộng phạm vi tiếp cận của sự kiện. Ví dụ như lễ hội âm nhạc Tomorrowland tổ chức sự kiện online năm 2021 thu hút hơn 1 triệu lượt tham gia từ 150 quốc gia.
Các quốc gia đang đầu tư mạnh mẽ về công nghệ để kết hợp du lịch sự kiện với quảng bá văn hóa. Ví dụ lễ hội ánh sáng Vivid Sydney (Úc) thu hút hàng triệu du khách quốc tế.
Chính phủ nhiều quốc gia coi sự kiện là công cụ thúc đẩy kinh tế và đang tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Sự hợp tác công-tư đang là hướng đi mà nhiều quốc gia thực hiện giúp tối ưu hóa nguồn lực để tổ chức các sự kiện lớn.
So với các hình thức du lịch khác, du lịch MICE hướng đến phục vụ nhóm khách số lượng lớn, lưu trú dài ngày, sử dụng nhiều dịch vụ, tiện ích cao cấp và không chịu tác động của yếu tố thời điểm – tức là có thể diễn ra sôi động ở mọi thời điểm trong năm. Có thể thấy, du lịch sự kiện không chỉ là một phân khúc hấp dẫn mà còn mang lại lợi ích kinh tế và xã hội lớn. Với tốc độ tăng trưởng nhanh và nhu cầu ngày càng cao từ khách du lịch quốc tế, các quốc gia đầu tư vào loại hình này có thể tạo ra bước đột phá trong phát triển du lịch và xây dựng thương hiệu quốc gia.
Kinh nghiệm từ thế giới và bài học cho Việt Nam
Các thành phố lớn của Việt Nam cũng nhiều tiềm năng để phát triển dòng sản phẩm này. Việt Nam có lợi thế về vị trí địa lý ở trung tâm Đông Nam Á, có thể cạnh tranh với Thái Lan hay Singapore trong lĩnh vực MICE. Các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng có tiềm năng trở thành trung tâm tổ chức sự kiện quốc tế nếu đầu tư đúng mức.
Để triển khai việc này, Việt Nam cần xây dựng và nâng cấp các trung tâm hội nghị lớn đạt tiêu chuẩn quốc tế, như Marina Bay Sands ở Singapore hay Dubai World Trade Center. Hệ thống khách sạn và giao thông cần đồng bộ hơn để phục vụ lượng lớn khách quốc tế.
Xây dựng thương hiệu và xúc tiến quốc tế, học hỏi từ các chiến lược quảng bá của Thái Lan (Thailand Convention and Exhibition Bureau) hoặc Malaysia (MyCEB) để thu hút khách MICE. Việt Nam có thể tổ chức các sự kiện lớn về văn hóa, thể thao hoặc công nghệ để tạo dấu ấn quốc tế, như Festival Huế hoặc Hội nghị APEC.
Phát triển sự kiện đặc thù, tận dụng di sản văn hóa, cảnh quan thiên nhiên để tổ chức các sự kiện đặc thù như lễ hội văn hóa, hội nghị du lịch bền vững, triển lãm về nông nghiệp và thực phẩm. Lựa chọn các địa điểm như Hạ Long, Ninh Bình làm địa điểm tổ chức các hội nghị du lịch hoặc sự kiện quốc tế liên quan đến bảo tồn, di sản.
Triển vọng và tiềm năng kinh tế từ du lịch sự kiện, Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), du lịch MICE mang lại doanh thu cao gấp 2-3 lần so với du lịch nghỉ dưỡng thông thường. Đơn giản dễ thấy nhất đó là nếu như một bữa ăn của khách du lịch thông thường có mức giá khoảng 200 -300 nghìn đồng thì bữa ăn của khách du lịch MICE giao động từ 800 – 1.000 triệu đồng. Khách du lịch MICE cũng thường ở khách sạn tiêu chuẩn 4 – 5sao với mức chi tiêu trung bình cao hơn so với khách du lịch thông thường. Nếu được đầu tư đúng cách, Việt Nam có thể thu hút hàng triệu du khách MICE mỗi năm, đóng góp hàng tỷ USD vào GDP quốc gia.
Du lịch sự kiện là xu hướng không thể bỏ qua trong ngành du lịch toàn cầu. Với những lợi thế sẵn có, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi từ các quốc gia thành công để xây dựng chiến lược phát triển MICE, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.
NLH
