Với địa hình ¾ là đồi núi, nhiều bãi biển đẹp, hệ thống sông ngòi dày đặc, hệ thống hang động đa dạng và các khu rừng nguyên sinh được bảo tồn tốt, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển sản phẩm du lịch mạo hiềm.
Là quốc gia sở hữu hơn 3.000 hòn đảo lớn nhỏ, đường bờ biển dài hơn 3.260 km với nhiều bãi biển đẹp nổi tiếng được ghi danh vào top các bãi biển đẹp của khu vực và thế giới. Bên cạnh đó khu vực biển đảo của Việt Nam còn tập trung 7 trong tổng số 13 di sản thế giới với nhiều khu dự trữ sinh quyển và bảo tồn thiên nhiên. Cùng với tài nguyên biển đảo, Việt Nam còn sở hữu hệ thống núi với các dãy núi đá vôi, hang động tuyệt đẹp trong đó có những hang động lọt top hang động đẹp nhất thế giới, ngoài ra các khu rừng nguyên sinh, cùng hệ thống sông ngòi chằng chịt đều là những tài nguyên thiên nhiên thích hợp cho phát triển sản phẩm du lịch mạo hiểm. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 đã xác định việc đẩy mạnh phát triển du lịch thể thao mạo hiểm, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế.
Xét về mặt địa lý tự nhiên và vùng địa giới hành chính, Việt Nam hiện được phân thành 3 miền và 7 vùng. Trong đó khu vực miền Trung và miền Nam có lợi thế phát triển du lịch mạo hiểm gắn với biển đảo, khu vực miền Bắc có thể phát triển du lịch thể thao mạo hiểm liên quan tới núi, rừng và hang động.
Dự thảo Quy hoạch Hệ thống du lịch Việt Nam thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2045, bốn dòng sản phẩm chính của du lịch Việt Nam là du lịch biển đảo, du lịch văn hóa, du lịch sinh thái và du lịch đô thị. Đề xuất phát triển thêm 3 loại hình du lịch mới, trong đó có du lịch thể thao, bao gồm du lịch thể thao biển, du lịch thể thao mạo hiềm và du lịch golf. Theo Dự thảo, du lịch biển đảo là ưu tiên hàng đầu trong định hướng phát triển của du lịch Việt nam giai đoạn này. Tập trung nguồn lực đầu tư phát triển một số trung tâm nghỉ dưỡng biển cao cấp có thương hiệu mạnh trên thị trường quốc tế như Hạ Long, Nha Trang, Vĩnh Hy, Phú Quốc, Côn Đảo, Lý Sơn. Trong đó, ưu tiên huy động nguồn lực xây dựng vịnh Hạ Long – Bái Tử Long, vịnh Vân Phong – Nha Trang – Cam Ranh, đảo Phú Quốc và một số bãi biển đẹp ở Quy Nhơn, Đà Nẵng, Bình Thuận… trở thành những trung tâm du lịch nghỉ dưỡng biển đẳng cấp hàng đầu thế giới, nhằm tạo dựng thương hiệu và vị thế cạnh tranh quốc tế của du lịch Việt Nam. Để có thể trở thành các những khu nghỉ dưỡng cao cấp thì bên cạnh hạ tầng đạt tiêu chuẩn còn cần phát triển các sản phẩm dịch vụ giải trí đa dạng, hấp dẫn để thõa mãn nhu cầu vui chơi của khách, trong đó không thể thiếu các sản phẩm dư lịch mạo hiểm biển như: ca nô nước, lặn biển, dù bay với cano kéo…Từ dự thảo Quy hoạch có thế thấy, Chính phủ tập trung chú trọng vào phát triển du lịch biển và du lịch thể thao gắn với biển, đảo để phát triển trong giai đoạn tiếp theo.
Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ của vùng Đông Bắc đặc biệt thích hợp để phát triển du lịch mạo hiểm gắn với núi, rừng ví dụ như trekking, leo núi, đi bộ xuyên rừng, đạp xe địa hình núi, khám phá hang động, vượt thác.. Quy hoạch tổng thể du lịch Việt Nam cũng đã xác định du lịch mạo hiểm là sản phẩm đặc thù, cần trú trọng bởi khách du lịch mạo hiểm thường có khả năng chi trả cao và lưu trú dài ngày. Địa hình vùng núi phía Bắc, đặc biệt ở các tỉnh như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, Sơn La, Yên Bái rất thích hợp để phát triển dòng sản phẩm du lịch này. Với những dãy núi hùng vĩ, đèo cao, vực sâu nổi tiếng trong đó Công viên đá Đồng Văn, công viên địa chất Non nước Cao bằng được UNESCO công nhận trong danh sách hệ thống Công viên địa chất toàn cầu. Đỉnh Tây Côn Lĩnh được ví như nóc nhà Đông Bắc với chiều cao 2.428m, đỉnh Mẫu Sơn với chiều cao 1.520m là địa danh nổi tiếng với những người yêu thích chinh phục độ cao. Bên cạnh đó các thác nước như thác Bản Giốc, hồ Ba Bể, hang Ngườm Ngao, Húa Mạ, hẻm Tu Sản, đèo Mã Pí Lèng, đèo Ô Quy Hồ, rừng quốc gia Hoàng Liên, vườn quốc gia Ba Bể…đều là những cảnh quan thiên nhiên nổi tiếng được bạn bè quốc tế biết đến rộng rãi. Không chỉ có vậy, vùng núi phía Bắc còn là nơi tập trung đông các dân tộc thiểu số như H’Mông, Dao, Tày, Nùng với văn hóa đặc trưng của từng dân tộc góp phần tạo chất kết dính, kéo dài thời gian lưu trú và tham quan trải nghiệm của du khách tại khu vực này.
Qua những nét phác thảo sơ bộ như vậy có thể thấy tài nguyên để phát triển sản phẩm du lịch mạo hiểm của Việt Nam trải dài khắp cả nước. Mỗi vùng, miền với tài nguyên đặc thù có thể phát triển các sản phẩm du lịch mạo hiểm khác nhau. Để tìm ra sản phẩm phù hợp, các địa phương cần chủ động tích cực phân tích, đánh giá tài nguyên hiện có để định hướng xây dựng sản phẩm đặc thù của riêng mình.
Nguyễn Lan Hương
