Để Việt Nam có thể trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch yêu thích khám phá và trải nghiệm du lịch mạo hiểm cần có những định hướng và giải pháp cụ thể.
Định hướng phát triến sản phẩm du lịch mạo hiểm
Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 147 ngày 22/01/2020 đã định hướng du lịch thể thao mạo hiểm là một trong những sản phẩm du lịch chủ lực của ngành du lịch Việt Nam. Theo đó một số sản phẩm du lịch mạo hiểm có thể phát triển như: Bay dù lượn, khinh khí cầu; nhảy dù, đu dây mạo hiểm; đi xe đạp, mô tô, ô tô địa hình núi, đồi cát; leo núi, vượt thác; lặn dưới nước; chèo thuyền vượt ghềnh thác; thám hiểm hang động, rừng, núi; các trò chơi trên mặt nước.
Từ định hướng trên, sản phẩm du lịch mạo hiểm có thể chia thành 3 nhóm sản phẩm chính bao gồm: Sản phẩm du lịch mạo hiểm dưới nước với các sản phẩm như: Lặn với ống thở, lặn với bình dưỡng khí, mô tô nước (jetski), lướt ván với ca nô kéo, ca nô kéo phao trượt nước, flyboard – phản lực nước…Sản phẩm du lịch trên bộ gồm leo núi, chạy xe địa hình núi, đồi, trekking, trượt zipline, khám phá hang động…Sản phẩm du lịch trên không như dù lượn, bay bằng máy bay trực thăng ngắm cảnh, bay kinh khí cầu, nhảy dù.
Các địa phương căn cứ vào tài nguyên tự nhiên đặc thù của vùng để phát triển sản phẩm du lịch phù hợp. Khu vực miền trung và niềm nam có thế mạnh về biển, đảo phù hợp phát triển sản phẩm du lịch dưới nước. Tuy nhiên cũng có một số tỉnh thành đa dạng tài nguyên có thể phát triển cả 3 nhóm sản phẩm. Ví dụ như Quảng Bình, vừa có bãi biển đẹp thích hợp cho các môn thể thao mạo hiểm biển như mô tô nước, ca nô kéo phao trượt nước, lặn biển, vừa có thể phát triển nhóm sản phẩm du lịch mạo hiểm trên bộ khám phá hang động, leo núi, đồi, trượt zipline. Đặc biệt, Quảng Bình có động Phong Nha Kẻ Bàng – Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận. Tour du lịch khám phá hang Sơn Đoòng – hang động tự nhiên lớn nhất thế giới nằm trong vùng lõi của di sản được triển khai từ năm 2013. Tour được Oxalis Adventure khai thác và được UBND tỉnh Quảng Bình cấp phép. Được triển khai đã hơn 10 năm với giá tour không hề rẻ, 3.000 USD/1 tour nhưng đến nay, tour du lịch này vẫn luôn kín chỗ, khách muốn tham gia thường phải đặt trước 1 năm. Khu vực miền Bắc, đặc biệt là các tỉnh miền núi phía Bắc có nhiều tỉnh có thể phát triển cả 3 nhóm sản phẩm, ví dụ như Hà Giang với sản phẩm dù lượn trên không ngắm cảnh ruộng bậc thang, công viên đá hùng vĩ. Sản phẩm trên bộ với các tour thám hiểm xuyên rừng, tour leo núi, đạp xe địa hình núi. Cả các sản phẩm dưới nước như kayak trên sông Nho Quế. Tỉnh Cao Băng cũng tương tự với tour khám phá động Ngườm Ngao, công viên địa chất non nước Cao Bằng, chinh phục thác Bản Giốc, trượt zipline sông Quây Sơn,..
Mặc dù cũng đã hình thành một số sản phẩm nhất định tuy nhiên thực trạng phát triển sản phẩm du lịch mạo hiểm tại các tỉnh nói riêng và ở Việt Nam nói chung vẫn còn rất hạn chế, chỉ dừng ở mức sản phẩm du lịch bổ trợ chưa thực sự là sản phẩm độc lập. Để du lịch mạo hiểm thực sự trở thành sản phẩm du lịch chủ lực theo như định hướng của Chiến lược thì cần có những giải pháp cụ thể.
Giải pháp xây dựng và phát triển sản phẩm du lịch mạo hiểm ở Việt Nam
Các giải pháp triển sản phẩm du lịch mạo hiểm ở Việt Nam nên tập trung vào các giải pháp chính như:
1. Đầu tư và nâng cao hệ thống cơ sở hạ tầng
- Phát triển hệ thống giao thông tại các địa điểm vùng núi, vùng sâu, vùng xa, đặc biệt tại các tỉnh như Hà Giang, Sơn La, Cao Bằng, Lai Châu. Các tỉnh thành ven biển, tăng cường các chuyến bay, kết nối giao thông các tỉnh thành trong khu vực tạo thành chuỗi liên kết vùng.
- Xây dựng, phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật: Kêu gọi đầu tư, phát triển các điểm lưu trú chất lượng cao, các khu resort nghỉ dưỡng cao cấp đáp ứng tiêu chuẩn yêu cầu của khách có thu nhập cao. Đồng thời khuyến khích cá nhân, hộ gia đình và tổ chức vừa và nhỏ đầu tư phát triển homstay, eco-lodge nhằm đa dạng các loại hình dịch vụ, đáp ứng được nhiều đối tượng khách.
2. Đảm bảo an toàn và quản lý rủi ro
- Xây dựng tiêu chuẩn an toàn: Ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn và quy định an toàn cho từng loại hình du lịch mạo hiểm cụ thể
- Đầu tư trang thiết bị chuyên dụng: Đảm bảo cung cấp trang thiết bị an toàn phục vụ khách tham gia, sử dụng sản phẩm du lịch mạo hiểm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Các thiết bị hỗ trợ, sơ cứu, cấp cứu cũng phải đảm bảo đầy đủ và đạt chuẩn.
- Đào tạo hướng dẫn viên: Tăng cường công tác đào tạo chuyên môn sâu cho hướng dẫn viên. Tại nhiều địa phương hiện nay, hướng dẫn viên đi theo khách du lịch đa số là người bản địa, chưa được đào tạo qua trường lớp vì vậy khi xảy ra sự cố thường không có kinh nghiệp xử lý tình huống dẫn tới những tai nạn, sự cố ảnh hưởng tới sự an toàn của du khách.
- Bảo hiểm du lịch: Yêu cầu các công ty lữ hành, các đơn vị cung cấp sản phẩm du lịch mạo hiểm phải cung cấp bảo hiểm cho khách tham gia.
3. Phát triển, đa dạng sản phẩm
- Quy hoạch, phân vùng cho từng loại hình sản phẩm du lịch mạo hiểm tránh trùng lập, xung đột sản phẩm giữa địa phương này với địa phương khác.
- Các địa phương chủ động phân tích tài nguyên du lịch của tỉnh để xây dựng sản phẩm mạo hiểm phù hợp nhất. Bên cạnh đó tích cực phát triển sản phẩm kết hợp với văn hóa bản địa tạo nét đặc thù riêng của tỉnh/vùng.
- Các địa phương căn cứ vào mùa hoặc nét đặc thù của tỉnh để phát triển sản phẩm/hoạt động theo mùa ví dụ như: leo núi mùa đông tại Mẫu Sơn, Sapa; dù lượn mùa lúa chín ở Mù Căng Chải.
4. Quảng bá và xúc tiến du lịch
- Tăng cường truyền thông: Sử dụng các nền tảng mạng xã hội, video thực tế và trải nghiệm của khách du lịch để quảng bá sản phẩm.
- Hợp tác quốc tế: Kết nối với các công ty lữ hành quốc tế để thu hút khách du lịch nước ngoài.
- Tổ chức sự kiện: Đăng cai các giải chạy địa hình, thi đấu dù lượn, hoặc các hoạt động thể thao quốc tế để nâng cao nhận diện thương hiệu du lịch mạo hiểm của Việt Nam.
5. Chính sách hỗ trợ và quản lý
- Chính sách ưu đãi: Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào du lịch mạo hiểm qua các hình thức như giảm thuế, vay vốn ưu đãi.
- Giám sát và quản lý: Thành lập cơ quan chuyên trách kiểm tra, cấp phép và giám sát các hoạt động du lịch mạo hiểm.
- Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn về du lịch mạo hiểm: Cơ quan quản lý nhà nước cần xây dựng và ban hành hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn về du lịch mạo hiểm bao gồm cả các tiêu chuẩn về trang thiết bị, hướng dẫn an toàn cho người tham gia, hướng dẫn viên…để các công ty lữ hành, các tổ chức cung cấp dịch vụ, sản phẩm du lịch mạo hiểm áp dụng thực hiện.
Phát triển du lịch mạo hiểm ở Việt Nam cần sự phối hợp đồng bộ giữa nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Tập trung vào an toàn, bảo tồn, và tạo ra những trải nghiệm độc đáo sẽ giúp sản phẩm du lịch mạo hiểm này trở thành một điểm nhấn mới, đóng góp vào sự phát triển bền vững của du lịch Việt Nam.
NLH
