Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định xếp hạng Di tích lịch sử Quẩn thể Thương cảng Vân Đồn, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh là di tích quốc gia đặc biệt.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 1225/QĐ-TTg ngày 24/10/2023 xếp hạng di tích lịch sử quốc gia đặc biệt (đợt 14) đối với di tích lịch sử Quẩn thể Thương cảng Vân Đồn, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
Là thương cảng đầu tiên được thành lập của nước Đại Việt được thành lập năm 1149, thương cảng Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh trở thành trung tâm buôn bán lớn của Đông Nam Á suốt nhiều thế kỷ. Khoảng 7-8 thể kỷ trước, thương cảng Vân Đồn không phải một bến cảng như hiện nay mà là một hệ thống bến thuyền thương mại trên nhiểu đảo trong vịnh Bái Tử Long. Trên phạm vi khoảng 200 km2, có các bến: Cống Đông, Cống Tây, Cái Làng, Cống Cái, Con Quy, Cống Yên, Cống Hẹp…
Trong suốt nhiều thế kỷ, thương cảng Vân Đồn hoạt động sôi nổi, sầm uất tuy nhiên bước sang thế kỷ 19 dưới thời thời nhà Nguyễn, thương cảng Vân Đồn không còn hoạt động nữa. Cư dân một số bên thuyền cổ di chuyển đi nơi khác, kho tàng bến bãi dần bị hỏng, các bến thuyền thowng mại chuyển thành bến phcuj vụ nhu cầu đánh cá, buôn bán hải sản. Trải qua thời gia, diện mạo sầm uất của khu thương cảng Vân Đồn xưa không còn. Hiện nay, trong lòng đất trên bờ vụng tại các bến thuyền cổ vẫn còn hàng triệu mảnh sành sứ vỡ hay nguyên vẹn, nền nhà, nền đình, nền chùa, tiền đồng cổ trong suốt 7 thế kỷ.
Nhìn lại cả quá trình hoạt động trong lịch sử, thương cảng Vân Đồn đã đón các tàu buôn đến từ Trung Quốc, Nhật Bản, Mông Cổ, Philippines và châu Âu. Hàng hóa theo tàu nước ngoài xuất đi chủ yếu là trầm hương, ngọc trai, ngà voi, vỏ quế, sừng tê giác, vàng, bạc, đồng, diêm tiêu, hải sản… Hàng hóa nước ngoài nhập vào là gấm vóc. Với những giá trị lịch sử, thương cảng Vân Đồn đã được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) cấp bằng xếp hạng di tích lịch sử ngày 29/10/2003.
Với việc được xếp hạng di tích cấp quốc gia đặc biệt đợt 14, Quảng Ninh hiện có 8 di tích cấp quốc gia đặc biệt, đứng thứ 2 toàn quốc chỉ sau Hà Nội. Sáu di tích quốc gia đặc biệt trước đó của Quảng Ninh bao gồm: vịnh Hạ Long thuộc TP Hạ Long; di tích lịch sử Bạch Đằng nằm trên địa bàn thị xã Quảng Yên và TP Uông Bí; di tích lịch sử Yên Tử tại TP Uông Bí; di tích lịch sử Nhà Trần tại thị xã Đông Triều; di tích lịch sử đền Cửa Ông tại TP Cẩm Phả và khu di tích Hồ Chủ tịch tại huyện đảo Cô Tô.
Băng Tâm